Almanyanın Polonya Seferi

X

1 Eylül 1939'da Polonya savaşı tam anlamıyla başlamış ve 6 ekim 1939'da son bulmuştur. Saldıran devletler Almanya,Slovakya ve Sovyetlerdir. Fakat Almanya daha önce davrandı. Yani Sovyetler ve Slovakya daha sonradan saldırmıştı. Almanya hukuku çiğneyip doğru olmayan bir savaş açmıştı çünkü savaş ilan edilmedi. Almanya, Polonyaya her yönden saldırıya geçmişti ve Polonya ordusu Alman-Polonya yani tam sınırda duran ordu apar topar doğu tarafında ki Polonya birliklerinin yanına çekilmiştir. 15 Eylül gibi Almanya Bzura savaşında büyük bir zafer elde etmişti. Bu savaştan sonra Polonya ordusu, önceden hazırlamış oldukları savunma hattına geri çekişmilerdi (Romanya köprübaşı) ve İngiltere ve Fransa'dan yardım istemeye başlamışlardı.

Sovyet ordusu ise Kresy'i işgal etmesi sonucunda Polonyanın savunma hattı malesef etkisiz hale getirilmiştir. Bu yüzden Polonya bu sefer Romanya topraklarına geri çekilmek zorunda kaldı. Kock savaşından sonra 6 ekimde Polonya toprakları tamamen Almanya ve Sovyetlerin eline geçti. Polonya ikinci kez yıkılmıştı fakat halkı ve ordusu asla pes etmedi.

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSAİP) Adolf Hitler tarafından 1933'de iktidara gelmişti. Almanya Avrupayı ele geçirse bile Sovyetler topraklarını ele geçirmek için "Yaşam Alanı" yapmayı ve Almanyayı genişleterek müttefik devletlerden oluşan bir çember içinde kalma peşindeydi. Hitler bu seferde Polonya ile ilişkilerini güçlendirmeye çalıştı ve 1934'de Polonya-Almanya saldırmazlık antlaşması imzalandı. Bu antlaşmadan önce Hitlerin tek amacı Polonyayı Fransadan koparmaktı. Yani anti-kominterne çekmek ve Sovyetlere karşı bir cephe olmasını istemişti. Bu antlaşmda Almanyanın önerdiği şey, Polonyaya kuzey doğuda bir toprak verilmesiydi ama Almanyaya bağlı olarak. Bunun üzerine Sovyet topraklarına nasyonal sosyalistler, Polonya sınırının yeninden çizilmesi istiyorlardı çünkü Almanya'nın bir eyaleti olan Doğu Prusya, Reichın, Danzig Koridoruyla ayrılmıştı. Koridor, uzun zamandır Almanya ve Polonya arasında tartışma konusu olan ve her iki tarafın da yerleştiği bir toprak parçası olmuştur. Versailles barış antlaşması sonucunda koridor Polonya toprağı haline getirildi. Bir çok Alman vatandaşı Danzig ve çevresinide Almanyaya dahil edilmesini istiyordu. Danzig önemli bir şehirdi ve nüfusun %95'i Almanca konuşuyordu. Versay antlaşması ile Almanyadan ayrılmış ve kısmen bağımsız bir kent olmuştu.




Polonya, Münih antlaşmasının tarafından olmamasına rağmen Çekoslovakyanın paylaşılmasında yer almıştı. Český Těšín kentini Çekoslovakyadan 30 eylül 1938'de istedi. 1937'den itibaren Almanya bir yandan Danzig için ısrarını artırırken bir yandan da Danzig Koridoru boyunca Doğu Prusya'yı Almanya ana karasına bağlayacak bir otoyol yapılmasını önermekteydi. Almanyanın daha fazla istekde bulunması ve tamamen ortadan kaldırmaları sonucunu doğuracağından Polonya öneriyi reddetti. Polonyalı komutanlar Hitlere güvenemez oldular çünkü Hitler, Polonya karşıtı Ukrayna ile işbirliği içindelerdi. İngilizlerde bunun farkındaydılar. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa 31 martta Polonyanın topraklarını koruyacaklarını ilan etmişlerdi. Diğer taraftan, İngiliz Başbakanı Neville Chamberlain ve Dışişleri Bakanı Lord Halifax Hitler'le Danzig konusunda bir anlaşmaya varma umudu taşıyorlardı ve Hitler de aynı beklenti içindeydi. Chamberlain ve destekçileri savaşın önlenebileceğine inanıyorlardı ve Almanyanın, Polonyanın geri kalanını rahat bırakacağını umuyorlardı. Gerilim artarken bu sırada Almanya daha saldırgan bir diplomasi izlemeye başladı.  28 Nisan 1939'da Almanya, 1934 tarihli Almanya-Polonya Saldırmazlık Paktından ve 1935 tarihinde imzaladığı Londra Deniz Antlaşmasından tek taraflı olarak çekildi. Bu arada Danzig ve Koridor üzerine yapıla görüşmeler sekteye uğradı ve aylar boyunca Almanya ve Polonya arasında diplomatik ilişki kurulmadı. Bu dönemde Almanlar, İngiltere ve Fransa ile Sovyetler arasında Almanyaya karşı ittifak kurma çabalarının sonuçsuz kaldığını ve Sovyetlerin Almanyayla Polonyaya karşı bir ittifak yapma peşinde olduklarını öğrendiler. Hitler ise zaten Polonya sorununa olası bir askeri çözüm için "beyaz dosya" emirler yayınlamıştı.

28 Temmuzda ise Almanya-Sovyetler saldırmazlık antlaşması ile Almanya, Polonyaya karşı saldırıyı Sovyetler müdahalesini kaldırınca savaş kaçınılmaz oldu. Üstelik Sovyetler, Polonya yüzünden İngiltere ve Fransanın Almanyaya savaş açması durumunda Almanyaya yardım etmesi durumunda kabul etti. Polonyanın batı 1/3'lük kısmının Almanyaya, doğu 2/3'lük kısmının Sovyetlere katılması konusunda uzlaşmaya vardılar. Alman saldırısı saat 4 ve 26 Ağustos olarak ayarlanmıştı. Fakat  25 Ağustosta Fransa-Polonya Askeri İttifakını desteklemek üzere İngiltere-Polonya Ortak Savunma Antlaşması imzalandı. İngiltere, Polonya'nın savunmasında aktif rol oynayacağını ve Polonya'nın bağımsızlığını koruyacağını ilan etmiş oluyordu. Bu nedenle Hitler geri adım attı ve tam başlamak üzereyken saldırıyı 1 Eylül'e erteledi. Ancak bir istisna vardı: 25/26 Ağustos gecesi, işgalin ertelendiğinden haberi olmayan bir grup Alman sabotajcısı Silesya'daki Mosty tren istasyonu ile Jablunkov Geçidine saldırı düzenledi. 26 Ağustos sabahı bu grup Polonya birliklerince püskürtüldü. Almanya olayı "delirmiş bir kişinin" yol açtığı bir vaka olarak tanımladı. 26 Ağustosta Hitler, İngiltere ve Fransayı yaklaşmakta olan çatışmaya karışmaktan vazgeçmeleri konusunda ikna etmeye çalıştı ve hatta, gelecekte Wehrmacht'ın İngiliz impartorluğunun kullanımına sunulabileceği sözünü verdi. Görüşmeler Hitleri, Batılı Müttefiklerin Almanyaya savaş ilan etmesinin çok zayıf bir ihtimal olduğuna, böyle bir şey olsa bile Polonyanın işgali bittikten sonra Almanya lehine bir anlaşmaya varılabileceğine ikna etti. Bu arada, yüksek irtifa keşif uçuşlarının sayısının artması ve sınır boyunca görülen askeri hareketlilik savaşın artık çok yakın olduğunu gösteriyordu.



29 Ağustos gecesi, İngilizlerin talebi üzerine Almanlar yeni bir teklif ilettiler. Yeni talepte Almanlar sadece Danzig'in iadesini değil, Danzig Koridorunu (Hitler daha önce böyle bir talepte bulunmamıştı) ve Polonya'daki Alman azınlığın hamiliğini de istiyorlardı. Müzakerelere yeniden başlamaya istekli olduklarını, ancak antlaşma imzalama yetkisi olan bir Polonyalı temsilcinin en geç ertesi gün Berlin'e gelmesi gerektiğini ifade ediyorlardı. 30 Ağustos'ta Polonya Donanması muhrip filosunu olası bir Alman saldırısından korumak için İngiltere'ye yolladı. Aynı gün Polonya Mareşali Edward Rydz-Śmigły seferberlik ilan etti. Ancak, Alman birliklerinin Polonya sınırında yığıldığını göremeyen ve hala diplomatik bir çözüm bulunabileceği umudunu taşıyan Fransa, emri iptal etmesi yönünde baskı yaptı. 31 Ağustos gecesi Alman ajanlarınca Gleiwitz Vakası tertip edildi. Aynı gece Hitler, ertesi gün saat 04:45'te Polonya saldırısının başlaması emrini verdi. Fransa'nın müdahalesi yüzünden Polonya ordusunun sadece %70'i seferber olabilmişti ve birçok birlik hala cepheye hareket halindeydi.

Savaş uçakları harekatta önemli rol oynadılar. Bombardıman uçaklarının şehirleri de bombalaması sonucu çok sayıda sivil kayıpları oldu. Luftwaffe, 1.180 avcı uçağı, 290 Ju 87 Stuka pike bombardıman uçağı, 1.100 konvansiyonel bombardıman uçağı (çoğunlukla Heinkel He 111ler ve Dornier Do 17ler) ile 550 nakliye ve 350 keşif uçağına sahipti. Toplamda Almanya, çoğu modern yaklaşık 4.000 uçağa sahipti. Bu saldırya 2.315 uçaklık bir kuvvet ayırıldı. İspanya İç Savaşı'ndaki tecrübeleri nedeniyle Luftwaffe, muhtemelen 1939'da dünyanın en tecrübeli, en iyi eğitimli ve en iyi donanımlı hava kuvvetiydi. Sonuç olarak Alman uçakları nitelik ve nicelik bakımından üstünlüğe sahiptiler. Polonya'nın sadece 600 uçağı mevcuttu ve bunlardan sadece 37 adet PZL.37 Łoś bombardıman uçakları modern ve Almanlarınkiyle kıyaslanabilirdi. Polonya Hava Kuvvetleri yaklaşık olarak 185 adet PZL P.11 ve 95 adet PZL P.7 avcı uçağı, 175 adet PZL.23 Karaś B, 35 Karaś A uçağına sahipti ve 100'ün üzerinde PZL.37 Łoś Eylül ayı itibariyle üretimdeydi. Ancak savaş başladığında bunların sadece %70'i seferber olmuştu. Polonya'nın hava kuvvetlerini genişletme stratejisi güçlü bir bombardıman filosu oluşturmak üzerineydi. Polonya avcı uçakları Almanlarınkinden bir nesil daha eskiydi. Öyleki, 1930ların başında üretilen PZL P.11 avcı uçakları saatte 365 km azami hıza sahipti, ki bu, Alman bombardıman uçaklarından bile yavaş demekti. Pilotlar bunu telafi etmek için yüksek manevra kabiliyetine ve dalış hızına güveniyorlardı.

Alman planları Genelkurmay Başkanı General Franz Halder tarafından hazırlanmış, harekatın başkomutanı General Walther von Brauchitsch tarafından uygulanmıştır. Savaş ilanı olmadan saldırının başlamasını ve düşman birliklerinin geniş çaplı çembere alınarak yok edilmesini öngörüyordu. Henüz tam olarak mekanize hale gelmemiş de olsa hızlı hareket edebilen top ve ikmal desteğine sahip piyade birlikleri, tanklar ve bindirilmiş kıtalar eşliğinde cephenin belirli bölümlerine saldırarak yarma harekatı yapacak, düşman birliklerinin ikmal ve iletişim yollarını keserek çembere alacak ve yok edecekti. Heinz Guderian da dahil bazı generallerce benimsenmiş olan savaş öncesinin "zırhlı teorisi" (Amerikalı bir gazeteci tarafından 1939'da Blitzkrieg olarak adlandırılmıştı), tank tümenlerinin cepheyi delerek düşman hatlarının çok gerisine kadar ilerlemesini öngörüyordu, ancak Polonya'da savaş daha çok klasik yöntemlerle ilerledi. Bunun nedeni, Alman yüksek komutasının muhafazakar tutumu ve tankları ve mekanize birlikleri hala normal piyade birliklerine destek olarak görmeleriydi.



Polonya'nın arazi yapısı, hava şartları elverdiği sürece, mobil operasyonlara çok uygundu. Ülkede, büyük cephe genişliğine izin veren geniş ovalar mevcuttu ve Polonya'nın, Almanya ile sınırı (Doğu Prusya da dahil) 2.000 kilometreden fazlaydı. Münih Antlaşmasıyla Südetlerin Almanya'ya verilmesi, sonrasında Almanya'nın Bohemya ve Moravya'yı işgali ve Slovak kukla devletinin kurulmasıyla bu sınır daha da genişledi ve Polonya'nın güney kanadı da tehlikeye açık hale geldi.

Olası bir işgal durumunda yardıma geleceği sözü veren İngiliz hükümetine güvenen Polonya hükümeti, ordusunu Alman sınırına yerleştirerek savunma yapma kararlılığındaydı (Batı Planı). Polonya'nın değerli doğal kaynaklarının, endüstrisinin ve nüfusunun çoğu batıda, Doğu Yukarı Silesya olarak bilinen bölgede bulunuyordu. Polonya'nın politikası bu bölgenin korunması üzerine kurulmuştu, çünkü eğer Almanya'nın hak iddia ettiği bu bölgeden çekilirse Münih Antlaşması'nda olduğu gibi İngiltere ve Fransa'nın Almanya ile ayrı bir barış antlaşması yapacaklarından korkuyorlardı. Müttefiklerinden hiçbirinin Polonya'nın toprak bütünlüğünü özellikle garanti aldıklarını belirtmemiş olmaları Polonyalıların endişe kaynağıydı. Bu nedenle Polonya, Fransızların savunma hatlarını Vistula ve San Nehirlerinin gerisine kurma önerilerini, generallerinden bazıları da desteklemesine rağmen geri çevirdi. Batı Planı, Polonya ordusunun ülkenin içlerine doğru geri çekilmesine izin veriyordu ancak bu, önceden hazırlanmış savunma hatlarına yavaş bir çekilmeyi öngörüyordu ve amacı da esasen seferberliğin tamamlanması ve Batılı Müttefiklerin desteğiyle bir karşı saldırı planlanması için zaman kazanma amacını güdüyordu. İngiliz ve Fransızlar, Polonya'nın 2 ila 3 ay kendisini savunabileceğini düşünürken Polonyalılar, en azından 6 ay savunabileceklerini tahmin ediyorlardı. Polonya'nın tahmini, Müttefiklerin derhal savaş ilan ederek kendi taarruzlarını başlatacakları varsayımına dayanıyordu. Dahası, İngilizler ve Fransızlar savaşın tıpkı 1.Dünya Savaşı gibi çabucak bir siper savaşına dönüşmesini bekliyorlardı. Polonya hükümeti bu stratejiden haberdar edilmemişlerdi ve bu yüzden savunmalarını Müttefiklerin kuracağı baskıya göre şekillendirmişlerdi. Polonya kuvvetleri Polonya-Almanya sınırı boyunca ince bir hat üzerinde yerleşmişti ve dezavantajlı bir arazide yoğun ve iyi savunma hatlarından yoksundular. Bu strateji aynı zamanda ikmal hatlarını da korumasız bırakıyordu. Polonya kuvvetlerinin yaklaşık üçte biri Danzig Koridoru ve etrafında yoğunlaşmıştı ve bu nedenle Doğu Prusya ve Almanya'dan başlatılabilecek bir kıskaç harekatıyla çembere alınma tehlikesi altındaydı. Diğer bir üçte birlik kısım ülkenin kuzey-orta bölümünde, Łódź ve Varşova arasında konuşlanmıştı. Polonyalıların ileri cephede yoğunlaşmaları, oyalayarak geri çekilme ihtimallerini yok ediyordu, zira bir miktar mekanize birliğe sahip Alman ordusuna kıyasla yaya Polonya ordusu çok yavaş ilerleyebiliyordu ve daha gerideki savunma pozisyonlarına düşmandan önce varmaları mümkün değildi. Her ne kadar Polonya askeri açıdan çatışmaya hazırlanıyor olsa da, sivil halk tamamen hazırlıksızdı. Savaş öncesi Polonya propagandası herhangi bir Alman işgalinin kolayca bertaraf edilebileceğini iddia ediyordu. Buna bağlı olarak, Polonya birliklerinin aldığı yenilgiler, hiçbir hazırlığı olmayan Polonyalı sivilleri gafil avladı. Böyle bir felakete hazır olmayan siviller panikleyip doğuya doğru göç etmeye başlayınca kaos daha da yayıldı, askerlerin morali iyice çöktü ve yolları tıkayarak birliklerin hareketini daha da yavaşlattı.



Savaşta her ülkenin ordu sayı verileri;

Sovyetler, Almanya ve Slovakya;
2.350.000 Asker.

Polonya;
950.000

Kayıp verileri;

Polonya, 133.700 yaralı, 694.000 esir, 66.000 ölü.
Slovakya, 18 ölü, 46 yaralı, 11 kayıp.
Sovyetler, 1.125 yaralı, 737 ölü.
Almanya, 27,280 yaralı, 16.343 ölü.